Należy pamiętać że w pewnym stopniu możemy wadom centralnego układu nerwowego przeciwdziałać. Profilaktyka jest stosunkowo prosta i naprawdę tania. Profilaktyka to przede wszystkim stosowanie kwasu foliowego- witaminy B9. Okazuje się że stosowanie go jeszcze przed ciążą w bardzo istotny sposób zmniejsza odsetek występujących wad centralnego układu nerwowego, oraz wad układu pokarmowego. Najcięższe wady centralnego układu nerwowego najczęściej współistnieją z wadami układu pokarmowego.

Elementy centralnego układu nerwowego w sposób możliwy do diagnostyki wykształcają się w ciąży około 6 tygodnia, potem następuje ich rozwój ilościowy, różnicowanie i pojawianie się kolejnych struktur a więc możliwość kolejnych etapów oceny. Po raz pierwszy wady dotyczące strony grzbietowej, dotyczące przyszłego rdzenia kręgowego można diagnozować ok 6-8 tygodnia ciąży. Większość wad dotyczących mózgoczaszki, dotyczących mózgu można diagnozować i opisywać już w 12 tygodniu ciąży. Wady typu bezczaszkowiec czy bezmózgowiec są już wówczas doskonale widoczne. Wady typu małogłowie po raz pierwszy diagnozujemy około 18-20 tygodnia ciąży, dobrze jest jeżeli nie później niż w 23 tygodniu ciąży. Wady dotyczące bezpośrednio mózgu, wady o typie poszerzenia komór o typie wodogłowia takiego lub innego rodzaju można diagnozować już po raz pierwszy około 12 tygodnia natomiast dokładny szczegółowy opis tych wad jest jest możliwy do wykonania około 20-22 tygodnia ciąży. Jest to bardzo ważne dlatego że możemy w wielu przypadkach te dzieci leczyć.

Podstawowym sposobem diagnostyki jest diagnostyka ultrasonograficzna. W dobrych ośrodkach jest wykrywanych około 80% wad centralnego układu nerwowego, spośród tych wad które w danej populacji istnieją. Kolejne 80% z tych 80% są to wady które istnieją w sposób złożony, czyli oprócz wady ośrodkowego układu nerwowego współistnieją wady układu moczowego czy też wady serca, lub też wady przewodu pokarmowego bardzo często są to poważne wady. Te wady które diagnozujemy bardzo często przedstawiają duże problemy, czy mamy do czynienia tylko z pewną urodą dotyczącą budowy centralnego układu, czy już z rzeczywistą wadą. Takim najbardziej klasycznym przykładem jest różnicowanie pomiędzy poszerzeniem komór mózgu u dziecka a wodogłowiem. Na pewnych etapach ciąży szczególnie przed 20 tyg. jej trwania wygląda to bardzo podobnie. Trzeba dokonać szczegółowych pomiarów ultrasonograficznych i wówczas można określić bądź jako wodogłowie, bądź jako poszerzenie komór bocznych mózgu. Mówię o tym ponieważ jest to najczęściej diagnozowane odchylenie, wada, lub choroba u danego dziecka.
Z naszej bieżącej praktyki mamy dwa przypadki. Jeden z nich to wada izolowana centralnego układu nerwowego. Przypadek drugi to wada złożona.  Pierwszy jest to wodogłowie poddające się leczeniu i to dziecko będzie operowane wewnątrzmacicznie. Drugi przypadek to wada złożona, jest tu wodogłowie, ale oprócz tego jest jeszcze rozszczep kręgosłupa i to na dość znacznym odcinku około 4 cm. połączony z przepukliną oponowo rdzeniową. Taka wada wymaga dwojakiego postępowania. Pierwszy etap to działanie jeszcze w czasie ciąży- odbarczenie wodogłowia wewnętrznego, następny etap to operacja odtwórcza i pokrywająca dotycząca rozszczepu kręgosłupa i przepukliny oponowo rdzeniowej, którą należy w odpowiednim ośrodku chirurgicznym wykonać w ciągu pierwszych 48 godzin życia dziecka. W pierwszym przypadku rokowanie jest dobre, natomiast w drugim przypadku jest niepewne.

W wielu przypadkach możemy te dzieci leczyć, możemy im pomóc jednak nie zawsze w sposób całkowity lub taki jaki byśmy sobie życzyli. Dobrze jeżeli pacjentki mogą do nas trafić tak wcześnie, przed 20 tygodniem ciąży a równie dobrze jeżeli możemy je wewnątrzmacicznie operować w przedziale między 24-25 a 28 tygodniem ciąży. Niestety muszę stwierdzić z przykrością że większość pacjentek trafia do nas dopiero po 28, 30 tygodniu ciąży i niekiedy jest już za późno na jakąkolwiek interwencję. Możemy wówczas jedynie poinformować pacjentkę że będzie miała kalekie dziecko, dziecko które nie będzie zdolne do wyższych czynności, nie będzie mogło się uczyć, siedzieć, chodzić. Jest to duża przykrość a wielu tym dzieciom jeżeli byłyby zdiagnozowane w odpowiednim czasie to można byłoby im wewnątrzmacicznie udzielić pomocy i mogłyby się dalej rozwijać, urodzić i wychowywać owszem z kłopotami ale dzieci z których mielibyśmy pociechę.