W warunkach fizjologicznych światło wyrostka robaczkowego jest niewielkie, zazwyczaj znajduje się tam śluz i płynny kał. W przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego do którego może dojść albo drogą jelitową to znaczy do światła jelita może się dostać resztka kałowa.  Twarda nie strawiona część pokarmu może również doprowadzić do zatkania tego światła i do odczynu zapalnego grudek chłonnych znajdujących się w błonie śluzowej i w ten sposób może dochodzić do ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego. Drugą drogą jest droga krwiopochodna. Przy współistniejących infekcjach ogólnoustrojowych bakterie mogą dostać się do wyrostka robaczkowego drogą krwionośną i w ten sposób spowodować zapalenie tego narządu. Dzieje się tak poprzez reakcję gródek chłonnych, których jest duże nagromadzenie w wyrostku robaczkowym.

Wyrostek robaczkowy bezpośrednio kontaktuje się z kątnicą inaczej z jelitem ślepym. Zdarza się że potocznie wyrostek nazywany jest ślepą kiszką. Jest to kreślenie błędne, ponieważ określenie ślepego jelita dotyczy kątnicy. Wyrostek robaczkowy niejako wyrasta z kątnicy i zazwyczaj zwisa w dół do miednicy mniejszej, ponieważ ma dość dużą kreskę, w związku z tym ruchomość jest dosyć duża i może zmieniać swoje położenie w stosunku do innych narządów jamy brzusznej, co może mieć wpływ na późniejszy obraz kliniczny w przypadku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego. W związku z tym wyrostek robaczkowy może dotykać do pęcherza moczowego. Może leżeć na moczowodzie. U kobiet może mieć kontakt z przydatkiem po prawej stronie. Może być on również skierowany do góry, wzdłuż jelita grubego a przy wysokich położeniach kątnicy, dolegliwości związane z zapaleniem wyrostka robaczkowego mogą symulować zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Przy pierwszym kontakcie z pacjentem w chirurgicznej izbie przyjęć badamy całego pacjenta a w sposób szczególny koncentrujemy się na dolegliwościach ze strony jamy brzusznej. Badamy cały brzuch, pod koniec badania koncentrując się na prawym dole biodrowym. Głębszy ucisk w okolicy kątnicy zazwyczaj wiąże się z silnym bólem zgłaszanym przez pacjenta. Takiemu badaniu towarzyszy zazwyczaj ból w prawym dole biodrowym, aczkolwiek nie rzadko dolegliwości rozkładają się i w śródbrzuszu i nadbrzuszu. Bada się również inne objawy które świadczą o obecności stanu zapalnego w okolicy prawego dołu biodrowego.